کد مطلب:2392 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:36

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

مايلم در مورد تاريخچهء شهر تهران اطلاعاتي پيدا كنم . لطفاً مرا راهنمايي كنيد.

مي توان تاريخ شهر تهران را به چند دوره تقسيم كرد:

تهران تا دورهء صفويه , تهران در دورهء صفويه , تهران در دورهء افشاريه و زنديه , تهران در عهد قاجاريه .

تهران در دورهء آباداني ري در قرون اوليهء اسلامي تا حملهء مغول شهرتي نداشته است . از سال 617هجري قمري ,ري به دست مغول ويران شد و تهران قريه اي از ري بود. آثار تاريخي چندي از قرن نُه هجري قمري در تهران باقي است , از جمله درِ قديمي بقعهء سيد اسماعيل مورخ 886و صندوق عتيقهء بقعهء امامزاده يحيي مورخ 895 در قرن ده هجري آباداني تهران افزايش يافت و قديمي ترين محلات شهر نواحي مجاور سيد اسماعيل تا حوالي بازار آهنگران بود.

تهران در عهد صفويه :

در عهد صفويه پايتخت از اردبيل به تبريز و سپس به قزوين و بعد به اصفهان منتقل گرديد و ناحيهء ري اهميّت چندان نداشت و فقط دو آبادي ورامين و تهران از اين ناحيه اهميتي داشت . رونق تهران در دورهء سلطنت شاه طهماسب صفوي آغاز گرديد ايشان هر وقت از قزوين براي زيارت يا امور ديگر به خراسان مي رفت , درتهران توقف و استراحت مي كرد, در سال 961بازاري در تهران و بارويي بر دور شهر بنا نهاد. اين بارو چهار دروازه و 114برج به تعداد سوره هاي قرآن داشت . در سال 998شاه عباس صفوي كه عازم جنگ خان ازبك بود, در تهران سخت مريض شد و در نتيجه ازبك ها مشهد را گرفتند. اين حادثه موجب بيزاري شاه عباس از تهران شد. مع ذلك كاخ چهارباغ كه بعداً ارگ به جاي آن ساخته شد, در زمان شاه عباس ساخته شد. در سال 1618جمعيت شهر تهران از شهر كاشان كم تر بوده , در سال 1627خانه هاي تهران را حدود 3000بر آورد كرده اند. در شب حملهء افاغنه شاه سلطاني حسين صفوي در تهران توقف كرد.

تهران در عهد افشاريه و زنديه :

نادرشاه افشار در سال 1154تهران را به فرزند ارشد خود رضاقلي خان سپرد. كريم خان زند پس از قلع و قمع محمدحسن خان قاجار در سال 1172با اردوي خود به تهران رسيد. سال بعد كريم خان فرمان داد در تهران كاخ وديوان خانه و حرمسرا بسازند و قصدش اين بود كه تهران را پايتخت خود قرار دهد.

تهران در عهد قاجاريه :

آقا محمدخان قاجار تهران را پايتخت خود قرارداد و در سال 1210رسماً در اين شهر تاج گذاري كرد. در دوران فتحعلي شاه قاجار محلاّت جديد و بناهاي تازه و متعدد در تهران ايجاد گشت , از آن جمله توسعه و تعمير عمارت تخت مرمر, بناي مسجدشاه , مسجد سيد عزيزالله , مدرسهء مروي , تجديد بقاع امامزاده زيد و چهل تن و بقعهء پير عطا,كاروانسراهاي بين چهارسوق تا سيد اسماعيل و ... در سلطنت محمدشاه قاجار تهران توسعهء بيش تري يافت و حاج ميرزا آقاسي , وزير شاه اشتياق زياد به آباداني نشان مي داد. محلهء عباس آباد, دروازه نو و محلهء محمديّه در آن زمان به وجود آمد و در طول پنجاه سال پادشاهي ناصرالدين شاه قاجار, تهران وسعت بيش تري يافت . در سال 1284به دستور شاه مراسم كلنگ زدن احداث خندق و بنياد دروازه هاي جديد تهران صورت گرفت . پس از دوران ناصرالدين شاه تا عهد پهلوي , آباداني تهران به تدريج افزايش يافت و باغ هاي اطراف تدريجاً به منزل تبديل شد وفعلاً به نام تهران بزرگ معروف است , كه يكي از بزرگ ترين شهرهاي جهان محسوب مي شود.(1)

(پـاورقي 1ـ دائرة المعارف فارسي مصاحب , ج 1 ص 701با تلخيص .